ที่มาของคำว่า “บาง”

      ความหมายของคำว่า “บาง” ในพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ ทางน้ำเล็กๆ ทางน้ำเล็กที่ไหลขึ้นลงตามระดับน้ำในแม่น้ำ ลำคลอง หรือทะเล ตำบลบ้านที่อยู่ หรือเคยอยู่ริมบาง หรือในบริเวณที่เคยเป็นบางมาก่อน

     แต่มีการสันนิษฐานว่า “บาง” อาจกลายเสียงมาจากคำว่า “บัง” ในภาษามอญหมายถึง เรือ แล้วนำมาใช้ในความหมายว่า ย่านหรือสถานที่จอดและขึ้นลงเรือรวมไปถึงชุมชนที่อยู่โดยรอบ เช่น บางโพ บางปลา บางกอก เป็นต้น

ดังนั้น “บาง” อาจหมายถึงสถานที่ หรือชุมชนใดชุมชนหนึ่งที่น่าจะมีลำคลอง แม่น้ำ หรือทางน้ำพาดผ่าน หรือสิ้นสุดลง กลายเป็นย่านชุมชนที่มีผู้คนอยู่รวมกันมีการแลกเปลี่ยน ทำมาหากิน ค้าขาย และในย่านนั้น มักจะมีท่าเรือให้คนในและนอกใช้จอดเรือเพื่อร่วมสังสรรค์กันได้อย่างสะดวก

ในการใช้คำว่า “บาง”  เป็นชื่อต้นของชุมชน จึงมักหมายถึงแหล่งที่มีทางน้ำ หรือมีท่าเรือซึ่งมีเรือจอดอยู่เสมอ ขณะเดียวกันหากพื้นที่นั้น มีสิ่งใดที่โดดเด่นแล้ว ชาวบ้านมักนำชื่อของสิ่งนั้นมาตั้งเป็นชุมชนต่อท้ายคำว่า บาง ของตนเองเช่น บางกะปิ บางขุนพรหม บางรัก

ที่มาของคำว่า “บางกะปิ”

ในการตั้งชื่อสถานที่เป็น “บาง” แล้วมีคำต่อท้ายนั้น ส่วนมากมักมีที่มาโดยสามารถจัดกลุ่มสาเหตุของการตั้งชื่อบางต่างๆ ได้ดังนี้

1. ใช้ชื่อที่มาจากภาษาเขมรเดิม ประกอบด้วย บางเชือกหนัง (ฉนัง)
   บางระนาด บางรางนอง บางบำหรุ เป็นต้น
2. ใช้ชื่อบุคคล เช่น บางขุนนท์ บางขุนศรี บางขุนพรหม เป็นต้น
3. ใช้ชื่อคำจากตำนาน  เช่น บางเขน บางซื่อ บางซ่อน รวมถึงบาง
   ในเขตเมืองนนทบุรี เป็นต้น
4. ใช้ชื่อตามลักษณะภูมิประเทศ เช่น บางคอแหลม บางด้วน เป็นต้น
5. ใช้สิ่งที่พบเห็นในธรรมชาติซึ่งมนุษย์สร้างขึ้นมา หรือจากสัตว์ที่มีมาก
   ในบริเวณนั้น เช่น บางโพงพาง บางยี่เรือ บางกระบือ เป็นต้น
6. ใช้ผัก ผลไม้ หรือสภาพของพื้นที่ ที่มีธรรมชาติแวดล้อมมาเป็นชื่อ
   เรียกท้องที่ของตัวเอง เช่น บางแค บางลำพู บางจาก บางไผ่ บางหว้า
   บางอ้อ บางบอน เป็นต้น ซึ่งในกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่มีการตั้งชื่อจำนวนมากที่สุด

ส่วนที่มาของคำว่า “บางกะปิ” นั้น มี 3 ข้อสันนิษฐาน คือ

1. มาจากชื่อ “กะปิ” ที่เป็นเครื่องปรุงอาหาร เพราะพื้นที่นี้แต่เดิมอุดมสมบูรณ์
   ด้วยกุ้งเล็กๆ มากมาย ประชาชนจึงนิยมนำมาทำกะปิกันมาก
2. มาจากคำว่า “กระบี่” ที่แปลว่าลิง เพราะพื้นที่นี้เคยเป็นป่าทึบ และมีลิงมาก
3. มาจากชื่อหมวก “กะปิเยาะห์” ของชาวมุสลิม เนื่องจากพื้นที่นี้มีชาวมุสลิม
   อาศัยอยู่มาก ซึ่งการแต่งกายของชาวมุสลิมส่วนใหญ่จะสวมหมวกคลุมหัว
   ชนิดหนึ่งที่เรียกว่า “กะปิเยาะห์” จึงน่าจะเป็นที่มาของชื่อ “บางกะปิ”
   ได้เช่นกัน

Advertisements